نشست نقد و بررسی آثار سیدجواد طباطبایی
نشست نقد و بررسی آثار سیدجواد طباطبایی از پژوهشگران برجسته حوزه اندیشه سیاسی، با حضور جمعی از اساتید دانشگاه و دانشجویان عصر پنج شنبه 4 اردیبهشت در کتابخانه ملی برگزار شد،
دکتر حسین آبادیان مورخ و پژوهشگر مواجهه ایران با تمدن جدید را مهمترین مسئله طباطبایی خواند و گفت: تمایز سید جواد طباطبایی با دیگر کسانی که از سنت و مدرنیزم سخن می‌گویند این است که منظور ایشان از تجدد، نادیده گرفتن قدیم نیست بلکه قدیم اساس اندیشه قومی است و اندیشه میسر نمی‌شود مگر اینکه از قدیم پرسش کنیم و تجدد هم تقلید از ممالک غربی نیست.
دکتر حاتم قادری پژوهشگر حوزه علوم سیاسی و استاد دانشگاه تربیت مدرس نیز گفت: خرد جدیدی که دکتر طباطبایی در آراء خود به کار بردند از یک طرف خشونت مبدأ (از اروپا) را دارد و از طرفی در زبان دکتر تبدیل به نوعی گفتمان نه پرسشگری که به گفتمان طرد منجر شده است و به نظرم این گفتمان طرد حتی یک خشونتی را در صدا و گفتگوی دکتر طباطبایی ایجاد کرده است.
دکتر هاشم آقاجری استاد دانشگاه تربیت مدرس طی سخنانی دکتر سیدجواد طباطبایی را به انتحال متهم کرد و افزود: انتحال پدیده‌ای خاص دکتر نیست و متأسفانه فراگیر است مثل ترجمه‌هایی که عنوان تألیف بر خود دارد و یا اقتباس‌هایی که از منابع تئوریک است ولی گوینده و یا نویسنده آن را آشکار نمی‌کند. دکتر نه تنها مفاهیمی را که استفاده می‌کند مشخصا مأخذ نمی‌دهد حتی گاه علیرغم هجوم خشونت آمیز و طردکننده ای که دکتر نسبت به اصحاب ایدئولوژیک دارد، آثار خودش کاملا ایدئولوژیک است.
حجت الاسلام دکتر داود فیرحی نیز طی سخنانی با اشاره به توجه دکتر طباطیایی به دانش فقه تأکید کرد: شاید تجربه‌های معاصر، فقه را مثبت یا منفی کند اما جهان اسلام بدون بازاندیشی در فقه راه به جایی نخواهد برد و این امیدی است که می‌توانیم از دکتر طباطبایی انتظار داشته باشیم که با آن تجربه‌ای که دارند همانطور که وارد بحث‌هایی مثل نائینی و مشروطه شدند، با یک نقادی وارد سنت فقهی ما شوند شاید در آنجا بتوانیم با عیارهای خوبی روبرو شویم.
دکتر طباطبایی در بخشی از این نشست، مسئله ایران جدی خواند و گفت: هر ملتی در یک زمانی می‌ایستد و وقتی ایستاد پشتش را نگاه می‌کند که از کجا آمده و افق پیش رویش چیست اما متاسفانه ما بررسی نمی‌کنیم که کجا ایستاده‌ایم.
وی در رد سخنان آقاجری گفت: اولا من هر سخنی گفته ام ارجاعات آن را ارائه داده ام و وقتی مرا متهم به ابتحال می‌کنید به معنی دزدی ادبی این بار حقوقی دارد. باید در پاسخ بگویم که من چندین ماه با «کازلک» در کتابخانه بحث و گفتگو داشتم. اینکه ما از غربی‌ها تقلید می‌کنیم یا نه حرف جدیدی نیست اما مسئله اصلی من گرفتن مجتهدانه چیزی است که من از جایی می‌گیرم. ممکن است من و یا ما مفاهیم را از جاهای دیگر بگیریم اما مسئله این است که با این مفاهیم چه می کنیم. من مثل گوهری با آن مفاهیم کار می کنم و الماس‌های ریز و درشتش را جابجا می‌کنم و در یک قالب جدید می ریزم و حرف جدیدی می‌زنم.
چرا دانشمندان مسلمان تکفیر و رصدخانه‌ها ویران شدند/ خاطرات دیدار ایزوتسو با شهید مطهری
مراسم بزرگداشت شهید مطهری و مقام معلم، با سخنرانی دکتر مهدی محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و رئیس موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران دانشگاه مک گیل و جمعی از اندیشمندان شنبه 6 اردیبهشت ماه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در این مراسم دکتر یحیی طالبیان رئیس پژوهشگاه فرهنگ ،هنر و ارتباطات گفت: این روز یادآور ارزش و تکریم علم، دانش، معرفت و سواد در ایران و اسلام است.
همچنین در این مراسم دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: بیش از 70 سال است که شهید مطهری را می شناسم، زمانی بود مرحوم آیت الله بروجردی از مرحوم پدرم تقاضا کرد که به قم مشرف شده و یک دهه به منبر برود پس از مدتی من نیز به پدرم ملحق شده و به علت آنکه ما اصالتا خراسانی هستیم بیشترین طلاب خراسانی از مدرسه دارالشفا و فیضیه پای منبر پدرم می آمدند. همیشه می دیدم این طلاب به دور یکی از طلبه های مسن تر از خود بنام آقای مطهری جمع می شوند و مسائل و مشکلات خود را اعم از مادی و علمی با او در میان گذاشته و طلب مشورت و راهنمایی می کردند؛ این نخستین بار بود که من به خدمت شهید مطهری رسیدم.
رئیس موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران ـ دانشگاه مک گیل هم در این مراسم تصریح کرد: شاید مدت 20 سال بود که هفته‌ای یک بار در جلسه هایی که در مدرسه سپهسالار(مطهری امروز) ایشان را می‌دیدم و بعد از آن در دانشگاه تهران اغلب در جلسه شوراها و وزارت علوم با هم بودیم ، مرحوم مطهری نماینده دانشکده الهیات بود.
اعتدال با عقلانیت توأم است/ شهید مطهری افراط و تفریط را صفت جاهلان می‌داند
«نشست اعتدال و آزاداندیشی در تفکر شهید مرتضی مطهری» با حضور و سخنرانی فرزند ارشد ایشان، دکتر مجتبی مطهری و حجت الاسلام محسن الویری و دکتر نجفقلی حبیبی به همت جهاد دانشگاهی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران دوشنبه هشتم اردیبهشت ماه در این دانشکده برگزار شد.
دکتر مجتبی مطهری درباره اعتدال و آزادی در اندیشه های شهید مطهری گفت: تفکر امر مقدسی است و دین خدا بر اساس تعقل بنا شده است. در مباحث استاد شهید مطهری "تعادل" بسیار مبحث مهمی است و تعادل با عقلانیت و میانه روی عجین شده است، چرا که طبق سخنان شهید مطهری عقلانیت جزو دین است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: دعواهای سیاسی ای که در جامعه ما وجود دارد نشأت گرفته از عدم اعتدال است. اگر آزادی و اعتدال در جامعه جاری و ساری باشد دیگر در مقابل همدیگر نمی ایستیم.
حجت الاسلام محسن الویری هم در این نشست گفت: وقتی می خواستم درباره دو مقوله آزاد اندیشی و اعتدال در منظومه فکری شهید مطهری صحبت کنم مروری و بازخوانی ای بر آثار ایشان کردم . هر جمله از ایشان که انتخاب کردم دیدم قبل از من راجع به آنها، دیگران در مقالات و کتاب های مختلف حرف زده اند با این وجود این مسئله دلیل کهنگی و فرسایش اندیشه های این شهید بزرگوار نیست. اندیشه های ایشان با آنکه چند دهه قبل از انقلاب هم بیان نموده بود هنوز برای جامعه ما صادق است و جای شگفتی دارد که بعد از 35 سال از انقلاب مباحث ایشان هنوز تازگی دارند و ادیشمندان بسیاری درگیر آن هستند.
الویری یادآورشد: شهید مطهری در مورد آزادی و آزاد اندیشی هم صحبت‌های زیادی دارند. آزاد اندیشی یعنی آزادی در تفکر ، اعتقاد به خدا یک نوع آزادی است. تا انسان مختار و آزاد نباشد نمی تواند به خدا ایمان بیاورد زیرا اسلام ازما خواسته است در اصول دین تحقیق کنیم و نه آنها را بدون استدلال بپذیریم. اسلام، عقاید خرافی و عقیده های ناصواب را بر نمی تابد. آزادی و آزاد اندیشی حق تکوینی انسانها است. شهید مطهری می‌گوید از اسلام با یک نیرو می توان پاسداری کرد و آن علم و استدلال و پاسخ دادن منطقی به شبهات و دشمنان اسلام است.
دکتر نجفقلی حبیبی استاد بازنشسته دانشگاه تهران هم در این نشست گفت: زهد استاد شهید مطهری خیلی بارز بود. شهید مطهری در تفسیر نهج البلاغه گفتند افراط و تفریط از صفت جاهلان است. مبحث افراط و تفریط در اخلاق اسلامی هم توسعه یافته و کسی که زیاد می ترسد اینکه در خیابان برود مبادا تصادف کند و کسی که اصلاً نمی ترسد یعنی از برج چندین طبقه هم می پرد پایین، هردو جاهل هستند و هردو کار خطا است.
وی افزود: تلاش مطهری این بود که دانایی مردم را نسبت به اسلام بالا ببرد و خطاهایی که در طول تاریخ اسلام روی داده از بین ببرد. در این راه هم از هیچ کوششی دریغ ننمود. ایشان کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران را در پاسخ به دو گروه نوشتند.عده ای که ایران را سرزمین بزرگ و مطلوب می دانند و با آمدن اسلام به ایران، ایران تباه شد و عده ای که جایگاه ضایع برای ایران قائل بودند و می‌گویند اسلام آمد و به ایران عزت داد. شهید مطهری می‌گویند هردو نظریه اشتباه و خطا است بلکه اندیشمندان ایران اسلام را تقویت کردند و اسلام هم به اندیشمندان ایرانی عزت داد.
استاد بازنشسته دانشگاه تهران تصریح کرد: باید تحمل حرف‌های مخالف را داشت و نباید روزنامه ای را بست یا بر سر اندیشه ای چماق کشید اینها با تفکرات شهید مطهری سازگاری ندارد. تحمل سخنان مخالف را باید داشته باشیم و اندیشه ها را با تحلیل علمی تبیین و مبین کنیم. اندیشه های شهید مطهری برای اداره حکومت امروزی بسیار کارگشا و رهگشا است و بی اعتنایی جامعه به اندیشه های وی خطر بزرگی برای جامعه ماست.
دائرةالمعارف قرآن باید توسط مجتهدان مسلمان نوشته شود/ دائرةالمعارف لیدن مهمترین منبع قرآنی به زبان لاتین است
آئین رونمایی از ترجمه جلد دوم «دائرةالمعارف قرآن کریم» دوشنبه هشتم اردیبهشت، با حضور دکتر منصور پهلوان، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، حسین خندق‌آبادی، عضو هیئت علمی بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و امیر مازیار، مدیر علمی انتشارات حکمت در محل خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) برگزار شد.
در این مراسم «پهلوان» گفت: دائرةالمعارف نوشتن، بسیار ارزشمند است که در سایه آن می‌توان با همه علوم قرآنی به صورت یک‌جا آشنا شد. اگر عده‌ای از دانشمندان غیر مسیحی یا غیر یهودی درباره انجیل یا تورات، تحقیقی انجام دهند، مورد قبول آن جوامع قرار نمی‌گیرد اما ما باید این مطلب را قدر بدانیم که اینقدر روحیه وسیعی داریم که تحقیقات همه پیروان ادیان را مورد بررسی و پذیرش قرار می‌دهیم.
وی افزود: مسلمانان بر اساس آیه «فَبَشِّر عِبادِ الَّذِینَ یَستَمِعُونَ القَولَ فَیَتَّبِعُونَ اَحسَنَه»(سوره زمر/ آیه 17)، آثار و تحقیقات دیگران را مورد دقت و توجه قرار می‌دهند اما نباید فراموش کنیم که تحقیق در مباحث علوم قرآنی مثل علوم پایه نیست که بگوییم فلان خارجی نیز تحقیق کرده و مورد قبول است.
در بخش دیگری از این مراسم خندق‌آبادی گفت: در انتشارات حکمت بخشی به مطالعات قرآنی اختصاص یافته است. از نتایج این بخش نیز می‌توان به رونمایی از جلد اول همین مجموعه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب سال گذشته اشاره کرد.
عضو هیئت علمی بنیاد دائرةالمعارف اسلامی به «دائرةالمعارف قرآن لیدن» اشاره کرد و گفت: این اثر مهمترین منبع درباره قرآن به زبان‌های لاتین محسوب می‌شود و دو ویژگی برجسته دارد، این مجموعه کامل شده و به اتمام رسیده است و از سویی می‌تواند به منبع خوبی برای محققان داخلی تبدیل شود.
وی افزود: چند سال به طول انجامید تا مدخل‌ها به زبان فارسی برگردانده شوند و همچنین برای تسهیل و قاعده‌مند سازی امر ترجمه، چندین شیوه‌نامه برای مترجمان، ویراستاران و حتی شکل ظاهری کتاب تهیه شد. همچنین در ابتدا حدود صد صفحه از اثر، ترجمه شد و در اختیار نزدیک به پنجاه نفر از فعالان این حوزه قرار گرفت و از آنها نظرخواهی شد.
در بخش دیگری از این مراسم مازیار به ایراد سخن پرداخت و درباره همراهی نقد مدخل‌های این دائرةالمعارف با ترجمه آنها، گفت: ما در مؤسسه حکمت از آغاز به غربی بودن این دائرةالمعارف اشراف داشتیم هرچند خیلی با اعتدال نوشته شده است و بنابر همین استدلال محتوا آن برای مخاطبان ما قابل نقد خواهد بود.
مدیر علمی انتشارات حکمت افزود: در این مسیر به چند روش می‌شد اقدام کرد، این دایرةالمعارف را ترجمه نکنیم، ترجمه را با نقد همراه کنیم، تنها ترجمه را منتشر کنیم و مسیری که مؤسسه انتخاب کرد.
تبلیغ چهره به چهره فراموش شده است/ دشمن اختلاف شیعه با شیعه را شروع کرده است
سومین همایش تجلیل از چهره‌های برتر تبلیغ استان تهران سه شنبه 9 اردیبهشت در اداره تبلیغات اسلامی استان تهران برگزار شد.
حجت الاسلام قرائتی در این همایش گفت: تبلیغ چهره به چهره در کشور ما فراموش شده است یک زمانی ما رقیب نداشتیم اما الان دیر بجنبیم، رقیب پیدا می کنیم. من رقیب شما مبلغان هستم چون مردم می گویند قرائتی به این خوبی در تلویزیون صحبت می کند چرا برویم مسجد؟! اما رقیب من شبکه های تلویزیونی است که من باید با آنها رقابت کنم و به گونه ای صحبت کنم که مردم جذب قرآن و اسلام و روایات شوند.
قرائتی افزود: خداوند در قرآن می فرماید:" و من احسن قـولا ممن دعا الی الله" اگر کسی تبلیغش دعا الی الله باشد از این بهتر چیست؟!، منتهی شرایطی دارد. تبلیغ صرفا برای محرم و صفر نیست. چندتا ما مشکل در تبلیغ داریم که برای حل آن چند تا آخوند مثل نواب صفوی می خواهد. مشکل ما در این است که در بین آخوندها، نواب صفوی نداریم و در بین کت و شلواری ها، رجایی نداریم.
وی حل بسیاری از مسائل دینی نسل جوان را در گرو آموزش صحیح مبلغین و روحانیت دانست و گفت: سازمان تبلیغات اسلامی یا دفتر تبلیغات قم باید مدرسه ای برای این منظور راه بیندازند. این آموزش از این آموزشهای حوزه واجب تر و بالاتر است چون همه ما لمعه، کفایه، خارج فقه و غیره خوانده ایم اما یک سؤال راه دعوت نسل جدید به نماز چیست؟ باید مدرسه ای برای مبلغین راه بیفتد تا این مسائل بیان شود. نکند که درس خواندن ما مثل این باشد که بیشترین کتاب طهارت را حوزه نجف نوشت اما کثیف ترین کوچه ها را هم این شهر دارد. یا نکند یک وقت چشمهایتان را باز کنید ببینید بهترین اسلام شناسها در قم هستند اما در این شهر کارهایی انجام می شود که در شهرهای دیگر چنین اتفاقاتی نمی‌افتد.
حجت الاسلام خاموشی نیز در بخشی از این مراسم درباره بایسته‌های تبلیغ دینی گفت: راهبرد آینده دشمن در قبال انقلاب اسلامی چیست؟ از اختلاف شیعه و سنی گذشتند و به اختلاف شیعه با شیعه دارند فکر می کنند. ماجرای بحرین را می خواهند جمع کنند اما چه بسا آنها نیم نگاهی به قدرت شیعه در این منطقه می کنند. در جهان معاصر بحث ضرورت تقریب آنقدر هست که مبلغین باید بدان توجه کنند.
وی گفت: در جلسه پیش اشاره شد که در باب توحید به ما توصیه شده که شما هر کار انجام دهید به آن حقیقت و کنه ذات اقدس ربوبی نمی‌رسید. مانند جنینی که در شکم مادر هیچ درکی از عالم بیرون ندارد. ما هم در این دنیا هیچ درکی از دنیای خارج جهان نداریم، بعد از مرگ است که می توانیم عالم برزخ را کشف کنیم؛ متوجه می‌شویم که زندگی حقیقی آنجا است و بعد از مرگ در واقع ما تازه به دنیا آمده‌ایم. اما گفته شده که انسان خیلی نمی‌تواند آن را درک کند.
آغاز مسابقات سراسری همخوانی، اذان و ابتهال کشور
هجدهمین دوره مسابقات سراسری همخوانی، اذان و ابتهال کشور عصر سه شنبه 9 اردیبهشت در آبادان با حضور آیت الله جزایری، نماینده ولی فقیه و امام جمعه اهواز، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و 500 نفر از متسابقین آغاز شد.
هجدهمین دوره مسابقات همخوانی، اذان و ابتهال قرآن کریم تا پانزدهم اردیبهشت ادامه خواهد یافت و در این دوره شاهد حضور 40 گروه و 32 موذن برتر و منتخب از 31 استان در بخش براداران و در بخش خواهران هم 29 گروه همخوانی و 27 مبتهل خواهر شرکت دارند.
هجدمین دوره مسابقات سراسری اذان، ابتهال و همخوانی کشور در سه رشته اذان، ابتهال، همخوانی و مدیحه رایی با حضور برادران و خواهران، از دهم تا پانزدهم اردیبهشت ماه در سینما نفت شهر آبادان با همکاری فرمانداری آبادان، دفتر امام جمعه آبادان و اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خوزستان برگزار شد.
برگزاری دهمین همایش جهانی حکمت مطهر
دهمین همایش جهانی حکمت مطهر، چهارشنبه 10 اردیبهشت ماه با حضور خانواده شهید مطهری، مسئولان و اندیشمندانی از ایران و کشورهای خارجی در سالن همایشهای صدا و سیما برگزار شد.
در این همایش که برای بزرگداشت سی و پنجمین سالگرد شهادت استاد شهید مطهری برگزار می‌شود علاوه بر شرکت محققان و اندیشمندان داخلی، حدود 150 محقق، دانشجو و نویسنده خارجی نیز حضور داشتنند.
در این همایش عزت الله ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما و دکتر غلامعلی حداد عادل به سخنرانی پرداختند. دکتر حداد عادل با بیان اینکه بسیاری از خصومتها در فرق اسلامی ناشی از غلبه محبت بر معرفت است، یادآور شد: در تفکر عقلانی شهید مطهری مسلمان بودن این است که ما نسبت به اولیاء دین با دو بال محبت و معرفت، به صورت متوازن و متعادل پرواز کنیم و شهید مطهری ولایت را این گونه می فهمید و این درسی است که ما امروز باید بگیریم.
عزت الله ضرغامی نیز طی سخنانی با اشاره به شعار همایش امسال حکمت مطهر که «مطهری و وحدت اسلامی» نامگذاری شده است؛ تأکید کرد: شهید مطهری استاد مسئله یابی بود و این را به وضوح می توانیم در همه آثار او مشاهده کنیم و شاید اگر امروز در میان بود، بخش زیادی از وقت و مطالعات و سخنرانی ها و نوشته های خود را مصروف اصل وحدت می‌‌کرد.
خبرگزاری مهر ـ گروه دین و اندیشه
